De eerste opwinding en ophef is wat afgenomen en het is een goed moment om terug te blikken op de verrassende summit. Wat is er daadwerkelijk veranderd wat betreft de toekomst van Noord-Korea en de internationale verhoudingen? En welke risico’s zijn er? Als iemand die jaren in de regio heeft gewoond, geef ik hieronder een aantal persoonlijke inzichten ter overweging.
Allereerst denk ik dat we als christenen ons niet teveel moeten blindstaren op het hele politieke spel. Wat zich in de spotlights afspeelt, is maar een deel van de werkelijkheid. Nu gebeurt er iets dat we allemaal zien, maar al die tijd dat we niet veel zagen was God evengoed aan het werk in dit land. Als de Heere het huis niet bouwt, tevergeefs zwoegen de bouwlieden, zegt psalm 127. Het huis dat in Noord-Korea gebouwd wordt, komt niet tot stand door topontmoetingen tussen Trump en Kim. God zelf werkt in dit land en in dit volk en hij kan wereldleiders gebruiken om zijn plannen ten uitvoering te brengen. Maar die plannen zijn groter dan het ontmantelen van kernwapens.
Hoewel er dus boeiende ontwikkelingen zijn, is het belangrijk om deze te plaatsen in een bredere context en om te onderscheiden waar we de hand van God zien werken. Ook moeten we ons niet laten meevoeren door ongefundeerde hypes maar de realiteit blijven zien, net zo goed als we niet overweldigd moeten worden door pessimisme, maar moeten zoeken naar wat hoop geeft en perspectief biedt.
Wat zou je kunnen typeren als hype? Persoonlijk vind ik het bijvoorbeeld zeer voorbarig om te veronderstellen dat Kim Jong Un plotseling een oprechte interesse heeft gekregen in het welzijn van zijn mensen, zoals president Trump ons wil doen geloven. Op het moment is er geen reden om aan te nemen dat Kim zijn prioriteiten verlegd heeft van politiek zelfbehoud naar verbetering van het leven van het volk. Er waren berichten dat zelfs de politieke elite hun rantsoenen vorige maand niet meer kreeg, en dat zou wel eens de echte reden kunnen zijn dat Kim opeens coöperatief werd naar Zuid-Korea en de VS. Want de goedkeuring van de elite heeft hij nodig om in het zadel te blijven.
Als Kim zich echt druk gaat maken om zaken als gerechtigheid en welzijn van zijn volk, dan zullen we dat snel genoeg merken. We zullen zien dat de verdrukking en (geloofs)vervolging afneemt, dat politieke gevangenen en hun families vrij komen, en dat corruptie aangepakt wordt. Noord-Koreanen zullen niet meer als slaven hoeven werken in het buitenland met afname van salaris, er zal meer waarheid gezien worden op de staatstelevisie, en de Kim verering zal verdwijnen. Ook zal het volk niet langer geleerd worden dat ze Amerika moeten haten en er naar moeten streven zo veel mogelijk Amerikanen te doden.
Maar ook een zeer immorele leider kan door omstandigheden gedwongen worden positieve veranderingen te maken, zelfs al zijn die meer oppervlakkig dan principieel. En in dat opzicht zijn de ontwikkelingen wellicht hoopvol te noemen. Als Kim zichzelf gedwongen zien om de economische verhoudingen met de VS te versterken, kan dit de levens van gewone Noord-Koreanen zeker verbeteren. Het kan ook nieuwe mogelijkheden bieden voor zendingswerk. Want hoewel Noord-Korea met succes kleine groepen buitenlanders binnen haar grenzen weet te controleren, zal dit moeilijker worden als aantallen toenemen. Sommige dingen zullen dan over het hoofd gezien worden. En die dingen kunnen hele goede dingen zijn, zoals buitenlandse christenen die de Noord-Koreaanse kerk kunnen bemoedigen en ondersteunen met materiaal. Dit gebeurt nu op kleine schaal met grote risico’s, maar zou dan potentieel eenvoudiger kunnen worden. Meer contact betekent ook meer informatie, en meer begrip van de rest van de wereld.
Iets anders dat naar mijn mening meer als hype kan worden gezien, is de verwachting dat Noord-Korea nu echt op korte termijn zijn kernwapens aan de wilgen gaat hangen en dat er duurzame vrede komt op het Koreaanse schiereiland. Er wordt iets te makkelijk vergeten dat Noord-Korea al meerdere deals heeft gesloten en ook een aantal keer veelbelovende stappen heeft gezet naar nucleaire ontmanteling. Ze zijn berucht om de spelletjes die ze spelen, waarbij ze net genoeg doen om te krijgen wat ze willen, bijvoorbeeld internationale erkenning en het verlichten van sancties, om vervolgens de oude draad weer op te pakken. Het zou mij dan ook niet verbazen als er niets terecht gaat komen van de Noord-Koreaanse voornemens in het akkoord. Trouwens, alleen al het zeggen dat ze voornemens zijn om hun kernwapens te ontmantelen heeft al zoveel opgeleverd in internationale welwillendheid en contacten met China dat het misschien straks amper nodig blijkt om die voornemens ook om te zetten in actie.
Toch is het ook hier niet alleen maar reden tot pessimisme. Zelfs als Kim spelletjes speelt, kan het ertoe leiden dat hij, misschien onbedoeld, nieuwe verwachtingen, inzichten en verlangens bij zijn volk naar boven brengt. En een terugschakeling naar het oude vijandsbeeld is dan misschien moeilijk te maken voor Kim zonder zijn geloofwaardigheid te verliezen. Dat vijandsbeeld is namelijk een van de pilaren onder het regime. Decennia van indoctrinatie heeft het Noord-Koreaanse volk ervan overtuigd dat Amerikanen duivels zijn, die elk moment hun land kunnen binnenvallen om hen te vernietigen. Alleen een volk dat gelooft dat deze dreiging reëel is, kan het opbrengen om zoveel te investeren in het leger. Het kan riskant zijn voor Kim als zijn volk gaat begrijpen dat de rest van de wereld normale relaties met Noord-Korea wil of zich zelfs in wil spannen voor het welzijn van de mensen.
Alles bij elkaar genomen, denk ik dat de manier waarop Zuid-Korea en de VS nu onderhandelen met Noord-Korea veel risico’s heeft. Ik denk ook dat tot nu toe Kim veel meer geprofiteerd heeft van deze onderhandelingen dan de VS en Zuid-Korea. Als het een spel was, stond hij beslist voor. Maar ook voor Noord-Korea is het spel niet zonder risico’s. En het zijn vaak de kleine barstjes in het systeem waardoor verandering uiteindelijk komt. We bidden in hoop.
Opiniebijdrage van: Kajsa
